به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، بعد از تمام جار و جنجال ها بر سر گنجاندن تبصره افزایش سن بازنشستگی در برنامه ششم توسعه که سرانجام منجر به حذف تبصره ۳۳ و ۲۴ لایحه برنامه ششم توسعه شد اکنون بار دیگر موضوع افزایش سن بازنشستگی باعث نگرانی کارگران و کارکنان تحت پوشش بیمه شده است. سال گذشته بود که تبصره ای در برنامه ششم توسعه گنجانده شد که بر اساس آن قرار بود سن بازنشستگی برای مشمولان صندوق تامین اجتماعی افزایش یابد و برای مشاغل سخت و زیان آور نیز به ۲۵ سال افزایش یابد. در زمان طرح این موضوع معاون فنی صندوق بازنشستگی کشوری در این خصوص گفته بود در صورت تصویب پیش بینی ها در قالب برنامه ششم، سن بازنشستگی به صورت تدریجی افزایش خواهد یافت. یعنی تا پایان برنامه ششم که پنج سال است هر سال شش ماه به سن بازنشستگی اضافه می شود. این تبصره پس از آن که با مخالفت شدید شاغلان و افکار عمومی و برخی کارشناسان روبه رو شد از برنامه ششم توسعه حذف و مقرر شد پیشنهاد ها در این زمینه به صورت مجزا از سوی دولت به مجلس ارائه شود.
پیشنهاد جدید برای بازنشستگی
این بار اما پیشنهاد افزایش سن بازنشستگی نه از سوی دولت و در قالب لایحه، بلکه توسط مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ارائه شده و این مرکز خواستار افزایش سن بازنشستگی در ایران شده است.
طرح پیشنهاد افزایش سن بازنشستگی آن هم در شرایطی که نیروی جوان تحصیل کرده کشور جویای کار است و امکان دستیابی به اشتغال پایدار برای گروه زیادی از جوانان وجود ندارد، منطقی به نظر نمی رسد. درباره این موضوع یک جامعه شناس و فعال کارگری معتقد است که برای تغییر در سن بازنشستگی باید به شرایط حاکم بر جامعه هم توجه کرد. احمدی اظهار کرد: افزایش سن بازنشستگی بستگی به شرایطی دارد و باید منافع جمعی در تغییر قوانین مدنظر قرار گیرد. به عبارتی این که افرادی در سن بالا مشغول به کار باشند درحالی که جوانان پشت سد کاریابی باقی مانده اند نمی تواند منطبق بر نیاز های واقعی جامعه باشد.
علاوه بر این در شرایط کنونی جامعه به نظر می رسد افزایش سن بازنشستگی با توجه به این که نیرو های جوان و تحصیل کرده بیکار و به دنبال شغل هستند مقبولیتی نداشته باشد. مخاطبان روزنامه نیز بعد از خبری شدن پیشنهاد مرکز پژوهش های مجلس در مورد افزایش سن بازنشستگی در تماس با روزنامه نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند. یکی از خوانندگان روزنامه در پیامی درباره برخی اظهار نظر ها و مقایسه سن بازنشستگی در ایران و کشور های دیگر این گونه اظهار نظر کرد: شرایط کشور ما با سایر ممالک متفاوت است و نمی توان این مسئله را با تجارب کشور های پیشرفته مقایسه کرد بنابراین افزایش سن بازنشستگی بر مبنای چنین مقایسه ای منطقی نیست.
خواننده دیگری از ما خواسته است وعده رئیس جمهور درباره بازنشستگی با۵۵سال را به ایشان یادآور شویم. یکی دیگر از مخاطبان روزنامه نیز در پیامی آورده است: آیا ما کارگران که هیچ امنیت شغلی نداریم وخدمات خوبی هم از تامین اجتماعی دریافت نمی کنیم، باید با افزایش سن بازنشستگی جور بی تدبیری مالی وپاداش های برخی آقایان را بکشیم؟ یا مخاطبی دیگر که تاکید کرده است اگر سن بازنشستگی را از ۳۰ سال به ۲۵ سال کاهش دهند هیچ لزومی به احداث کارخانه و اشتغال زایی نیست. چرا که عده ای بازنشسته می شوند و عده ای دیگر بر سر کار می آیند.
راهکاری برای وابستگی صندوق های بازنشستگی
بررسی ها حاکی است که سن بازنشستگی در ایران به طور متوسط ۱۰ سال پایین تر از سایر کشور های جهان است. متوسط سن بازنشستگی در ایران بین سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ در میان زنان ۴۹ سال و ۹ ماه و برای مردان ۵۲ سال و سه ماه بوده است. این در حالی است که بررسی ها نشان می دهد متوسط سن بازنشستگی در ۳۸ کشور جهان برای زنان ۶۰ سال و ۶ ماه و برای مردان ۶۳ سال و یک ماه بوده است.پیشنهاد مرکز پژوهش های مجلس نیز با استناد به افزایش سن امید به زندگی در ایران و اکثر کشور های جهان ارائه شده است. البته موافقان این پیشنهاد هم نظرات دیگری دارند.
آن ها معتقدند که یکی از راهکار های کاهش وابستگی صندوق های بازنشستگی به اعتبارات عمومی افزایش سن و سابقه لازم برای بازنشستگی است. به اعتقاد بسیاری یکی از دلایل بحران در صندوق های بازنشستگی، آمار بالای بیکاری است. افزایش شمار شاغلان می تواند ورودی صندوق ها را بالا ببرد. از سوی دیگر باید توجه داشت که قدرت خرید بازنشستگان، پس از فراغت از خدمت ۳۰ ساله به شدت کاهش یافته و در صورتی که افراد در سنینی بالاتر از سن کنونی یعنی دهه ۵۰ زندگی بازنشسته شوند، برای تامین معاش خود در سال های پیری با مشکلاتی روبه رو خواهند شد.
احتمال افزایش سن بازنشستگی
افزایش سن بازنشستگی موضوعی است که سال ها مدیران سازمان تامین اجتماعی به دنبال آن بوده اند. اکنون درخواست مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی مبنی بر افزایش سن بازنشستگی در ایران باعث ایجاد نگرانی در میان کارکنان تحت پوشش بیمه شده است.
در مقابل این پیشنهاد مخالفان سرسختی حضور دارند که از دست رفتن فرصت های شغلی و کاهش کارایی را فقط نمونه کوچکی از تبعات اجرای این طرح می دانند. این مخالفت ها در پیش نویس برنامه ششم توسعه تا جایی ادامه پیدا کرد که موجب حذف تبصره افزایش بازنشستگی شد. ممنوعیت بازنشستگی پیش از موعد و سخت گیری ها برای حقوق بازنشستگی از دیگر مواردی بود که دولت برای اجرا در برنامه ششم توسعه مد نظر داشت، اما این موارد نیز به دلیل مخالفت ها در پیش نویس اولیه برنامه کنار گذاشته شد.
سد بازنشستگان در برابر اشتغال جوانان
بسیاری معتقدند که یکی از دلایل بحران در صندوق های بازنشستگی، آمار بالای افراد بیکار است و افزایش شمار شاغلان می تواند ورودی صندوق ها را بالا ببرد. از سوی دیگر باید توجه داشت که بازدهی بازنشستگان پس از فراغت از خدمت ۳۰ ساله به شدت کاهش یافته و در صورتی که افراد در سنین بالاتر از دهه ششم زندگی بازنشسته شوند، برای تامین معاش خود در سال های پیری با مشکلاتی روبه رو می شوند. به گفته یک جامعه شناس یکی از معضلات اساسی فعلی اقتصاد ایران افزایش چشمگیر بیکاری و نبود شغل مناسب برای دانش آموختگان دانشگاه هاست ومساله ای که در این زمینه بر شدت این بیکاری افزوده اشتغال به کار افرادی است که در گذشته بازنشسته شده اند، در حالی که جایگزینی جوانان بیکار هم می تواند کارایی را افزایش دهد و هم از نرخ بیکاری جامعه بکاهد.
احمدی با بیان این که با افزایش سن بازنشستگی حتماً مشکلات جوانان دوچندان می شود و کهولت سن کارکنان سازمان ها بهره وری را کاهش می دهد، افزود: با این که مخاطبان اصلی طرح افزایش سن بازنشستگی، سالمندان هستند، اما به نظر می رسد جوانان آماج اصلی این پیکان، در نظر گرفته شده اند. این تجربه مشابه در کشور های اروپایی نیز رخ داده است. به گونه ای که چندین سال پیش بحران اقتصادی دامنگیر کشور های عضو اتحادیه اروپا شد و برخی از آن کشور ها با بالا بردن سن بازنشستگی تصمیم گرفتند تا مسکنی موقت به اقتصاد خود تزریق کنند. در حالی که انتظار می رفت در این کشور ها کارکنان با سابقه کار بالا و در آستانه بازنشستگی اعتراض خود را به این طرح نشان دهند، جوانان دست به اعتراض زدند.
در آن زمان به ویژه جوانان فرانسوی معتقد بودند که با اجرای چنین طرحی تمام امید خود را برای یافتن شغل از دست می دهند و هیچ گاه نمی توانند در شغلی مناسب فعالیت کنند. اکنون در کشور ما هم که صندوق های بازنشستگی به تبعیت از کاهش قیمت نفت و افت شاخص های کلان اقتصادی حال و روز مساعدی ندارند، مسئولان تلاش می کنند با افزایش سن بازنشستگی جان تازه ای را به این صندوق ها بدمند. وی افزود: در ابتدا دولت تلاش خود را در قالب پیش نویس برنامه ششم توسعه نشان داد، اما با شکست آن، این بار مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی بر اجرای این طرح اصرار دارد.
چنین طرح هایی قطعاً جز سرخوردگی بیشتر جوانان نتیجه دیگری نخواهد داشت. اکنون باید توجه داشت که شمار زیادی از نیروی جوان تحصیل کرده کشور جویای کارند و امکان دستیابی به اشتغال پایدار برای گروه زیادی از جوانان وجود ندارد، بنابراین افزایش سن بازنشستگی چندان منطقی به نظر نمی رسد. وی خاطر نشان کرد: اگر قرار است تغییری در سن بازنشستگی ایجاد شود، باید به شرایط حاکم بر جامعه به طور جامع و کامل دقت شود و عوامل مختلفی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. به عبارتی در هیچ زمانی نمی توان منافع جمعی را قربانی تامین مالی یک صندوق یا یک بخش کرد.
موافقان افزایش سن بازنشستگی چه می گویند؟
درباره سن بازنشستگی در ایران همواره چالش های مختلفی وجود داشته است. از جمله این چالش ها اظهارات موافقان و مخالفان افزایش سن بازنشستگی است. به اعتقاد موافقان افزایش سن بازنشستگی، ضرورت این افزایش به تامین مالی صندوق های بیمه ای و بازنشستگی برمی گردد. بگذریم از این که بسیاری از کارفرمایان نیز از این طرح استقبال می کنند؛ چرا که به گفته برخی از آن ها جوانان تجربه کافی ندارند و کمتر می توان به آن ها اعتماد کرد. اگر چه احمدی به موضوع نگاه دیگری دارد. این جامعه شناس تصریح کرد: در چنین شرایطی برخی کارفرمایان نیز به طمع دستیابی به سود های کوتاه مدت تلاش می کنند تا افراد بازنشسته را به کارگیرند آن هم با این توجیه که نیازی نیست برای بازنشسته ها هزینه بیمه پرداخت کنند یا حقوق و مزایای آن ها کمتر است.
وی با بیان این که صندوق های بازنشستگی نهاد های مالی هستند که با داشتن منابع فراوان نقش بسیار تعیین کننده ای در اقتصاد دارند، افزود: درشرایطی که در ایران منابع مالی این صندوق ها به خطر افتاده است مسئولان تلاش می کنند تا با راهکار هایی از جمله افزایش سن بازنشستگی از خالی شدن این صندوق ها جلوگیری کنند. به خصوص آن که مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری سال گذشته اعلام کرد که دارایی های صندوق بازنشستگی کشور با سه هزار میلیارد تومان کسری مواجه است.
افزایش سن بازنشستگی را اجباری نکنیم
اگر چه بازخورد افزایش سن بازنشستگی در کشور به ویژه در بین کارگران منفی بوده و آن ها را دچار نگرانی کرده است اما یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس معتقد است که بسیاری از افراد از این موضوع استقبال می کنند به خصوص کسانی که علاقه مند به پیشرفت و ادامه تحصیل هستند. عبدالرضا عزیزی معتقد است که افراد زیادی علاقه مند به افزایش سن بازنشستگی از ۳۰ سال به ۳۵ سال خدمت هستند از جمله ایثارگران یا کسانی که در مقطع تحصیلی پایین ترند و درصدد ارتقای تحصیلی و شغلی هستند چون بر این اساس می توانند ازحقوق و مزایای بیشتری برخوردار شوند.
وی ادامه داد: البته می توان برای این که نظر و خواست همه گروه ها لحاظ شود اجباری در افزایش سن بازنشستگی قرار نداد و به گونه ای عمل کرد که هر فردی که علاقه مند به ادامه کار بود بتواند دیرتر بازنشسته شود. وی این روش را راهکاری منطقی برشمرد و گفت: البته باید بین ۳۰ سال خدمت و ۳۵ سال خدمت تفاوتی وجود نداشته باشد و افراد در هر دو صورت از مزایای یکسان برخوردار شوند. عزیزی البته تاکید کرد: در این شرایط نباید اشتغال جوانان را فراموش کرد و باید به نحوی تصمیم گیری شود که جا برای اشتغال قشر جوان جامعه نیز باز شود.
شاید امسال شاید هم سال دیگر!
یکی دیگر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی اگر چه معتقد است مرکز پژوهش های مجلس بازوی مشورتی خوبی برای نمایندگان است، تصریح کرد: نباید در مورد افزایش سن بازنشستگی عجولانه تصمیم گیری شود. شکور پورحسین با بیان این که مسئله افزایش سن بازنشستگی از آن جا آغاز شد که مجلس هشتم با تصویب بازنشستگی پیش از موعد هزینه های زیادی را به صندوق بازنشستگی تحمیل کرد، اظهار داشت: بر این اساس نمایندگان مجلس دهم و اعضای کمیسیون های مختلف به ویژه کمیسیون اجتماعی، سعی می کنند تا از مصوبات غیرکارشناسی جلوگیری کنند و بر همین مبنا تبصره ای که دولت در این خصوص داده بود حذف شد. این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس ادامه داد: مرکز پژوهش های مجلس بازوی مشورتی خوبی برای نمایندگان است و سعی می کند مسائلی از این قبیل را کارشناسی کند و البته نیم نگاهی به تجربه دیگر کشور ها داشته باشد. در دیگرکشور ها سن بازنشستگی با توجه به افزایش امید به زندگی بالا می باشد و به همین جهت با اقبال عمومی هم همراه بوده است.
وی افزود: البته در قانون مدیریت خدمات کشوری هم که اخیرا لایحه اصلاح آن مطرح شده، افزایش سن بازنشستگی یکی از موضوعات در حال بحث است. از سوی دیگر با توجه به بحرانی که بر صندوق بازنشستگی حاکم می باشد؛ مرکز پژوهش ها با مقایسه تطبیقی با سایر کشور ها و پایین بودن سن بازنشستگی این پیشنهاد رامطرح کرده است. ضمن آن که مرکز پژوهش ها برای کاهش وابستگی صندوق های بازنشستگی به اعتبارات عمومی پیشنهاد کرده که سن و سابقه بازنشستگی افزایش پیدا کند و کمیسیون اجتماعی نیز بحران های پیش رو در کشور را که بحران صندوق های بازنشستگی هم جزئی از آن است، مورد بررسی قرار می دهد. پورحسین با تاکید بر این که موضوع افزایش سن بازنشستگی موافقان و مخالفانی دارد، اظهار داشت: بخش کارگری با این موضوع مخالف است چون به ضرر کارگران که قشر آسیب پذیرند می باشد.
بنابراین می توان قشر کارگری را از این امر مستثنی کرد و یا حمایت های دیگری برای کارگران در نظر گرفت که راضی به این تغییر باشند. این عضو کمیسیون اجتماعی با بیان این که ضروری است تا مطالبه ای که منطبق بر شاخص های جهانی است مورد کارشناسی قرار گیرد، گفت: کار عجولانه و شتابزده پسندیده نیست و این گونه موضوعات کار کارشناسی ریشه ای می طلبد.
وی تاکید کرد: باید از اتحادیه کارگری و کارفرمایی و دولت دعوت شود و تمام این تضارب صورت گیرد و نتیجه و برآیند هر چه شد همانگونه عمل شود. پورحسین خاطرنشان کرد: از آن جا که مجلس بررسی بودجه و لایحه ششم توسعه را در دستور کار دارد چنان چه فشاری نباشد بررسی افزایش سن بازنشستگی به سال جاری نمی رسد مگر این که گزارش مرکز پژوهش های مجلس را به نوعی لحاظ کنیم. اگر چه این احتمال هم وجود دارد که در شرایط کنونی افزایش سن بازنشستگی را در لایحه در نظر بگیریم و برای آن بودجه هم اختصاص دهیم.
با این وصف باید منتظر تصمیم مجلس در مورد ماجرایی باشیم که سال گذشته به واسطه مخالفت های اقشار مختلف کارگری از برنامه ششم توسعه حذف شد و اکنون بار دیگر با پیشنهادی به ظاهر کارشناسی شده، به سرخط خبر ها بازگشته است. آیا سن بازنشستگی افزایش خواهد یافت؟
منبع: خراسان
دوشنبه ۶ دی ۱۳۹۵
ثبت دیدگاه